Maryja jest najpiękniejszym obrazem wielkości Stworzyciela i dlatego bywa nazywana arcydziełem stworzenia. Jako pełna łaski, święta od chwili poczęcia i żyjąca w pełnej komunii z Bogiem, ukazuje wspaniałość Jego dzieła.

Ona, pierwsza w gronie odkupionych, znajduje się w samym centrum tajemnicy zbawienia świata i człowieka. Była bezgrzeszna, więc jest dla nas, chrześcijan, wzorem świętości. O tym, że szatan nie ma nad Nią żadnej władzy, bo – jako nowa Ewa – jest wolna od grzechu i zniszczenia śmierci, mówi Apokalipsa św. Jana (12, 13-16).

Półtora wieku temu

Zanim Pius IX ogłosił dogmat, wystosował w 1849 r. list do biskupów z zapytaniem, jak bardzo jest rozpowszechniona i głęboka wiara w Niepokalane Poczęcie. Papież pytał również, czy duchowieństwo oraz wierni pragną dogmatyzacji tej prawdy wiary.

Ogłoszenie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Maryi miało miejsce 8 grudnia 1854 r. bullą Piusa IX Ineffabilis Deus w Bazylice św. Piotra. Stało się to w obecności 54 kardynałów oraz 140 arcybiskupów i biskupów:

„Ogłaszamy, orzekamy i określamy, że nauka, która utrzymuje, iż Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia – mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego – została zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną i dlatego wszyscy wierni powinni w nią wytrwale i bez wahania wierzyć”.

Był to pierwszy z dwu przypadków – drugim było ogłoszenie w 1950 r. dogmatu o Wniebowzięciu NMP – kiedy papież wypowiedział się ex cathedra, a więc skorzystał z przysługującego mu przywileju nieomylności w sprawach wiary i moralności.

Pełna łaski Bożej

Maryja została obdarzona przez Boga darem wolności od grzechu, zarówno pierworodnego – który po prarodzicach dziedziczy każdy człowiek – jak i od grzechów osobistych. W konsekwencji była Ona całkowicie przeniknięta łaską Bożą, toteż Anioł Gabriel – zwiastujący Wielką Nowinę o tym, że została wybrana na Matkę Syna Bożego – powiedział do Niej: „łaski pełna”. Jej wyjątkową godność i szczyt przywilejów określa bowiem łaska Boskiego macierzyństwa.

Chociaż Maryja była cała święta od chwili poczęcia, to nie znaczy, że została uwolniona od pokus i nie musiała dokonywać wyborów. Nieobce Jej były również konsekwencje grzechu pierworodnego, których wszyscy doświadczamy, takie jak np. cierpienie. I tak jak wszyscy ludzie, potrzebowała odkupienia. Pod koniec XIII w. bł. Jan Duns Szkot wywodził, że Maryja została odkupiona w sposób najbardziej doskonały: o ile my korzystamy z odkupienia wyzwalającego, o tyle Ona z odkupienia zachowawczego, bo została zachowana od grzechu.

Początki kultu Niepokalanej

Pierwszy wprowadził święto Niepokalanego Poczęcia u franciszkanów w 1263 r. św. Bonawentura, który stał wówczas na czele tego zakonu; w 1330 r. nieoficjalnie przyjęła je również Kuria Rzymska. Po dekrecie soboru w Bazylei (1438 r.) tajemnica Niepokalanego Poczęcia zaczęła się upowszechniać, a w 1476 r. Sykstus IV bullą Cum praeexcelsa zatwierdził święto.