logo
Piątek, 29 marca 2024 r.
imieniny:
Marka, Wiktoryny, Zenona, Bertolda, Eustachego, Józefa – wyślij kartkę
Szukaj w
 
Posłuchaj Radyjka
kanał czerwony
kanał zielony
 
 

Facebook
 
Drukuj
A
A
A
 
Paweł Milcarek
Z przeszłością w przyszłość
Don Bosco
 


Rozmowa z Pawłem Milcarkiem – filozofem, publicystą, dyrektorem II Programu Polskiego Radia, wykładowcą UKSW, ojcem pięciorga dzieci
 
 Większość współczesnych przemian dotyczących życia społecznego – więc także wychowania – odbywa się pod hasłami zrywania z tradycją. Dlaczego tradycja postrzegana jest jako coś złego?
 
Z różnych powodów, ale najważniejszy jest chyba ten, że w rozumieniu tradycji skupiono się wyłącznie na zachowaniu, zatrzymaniu, przechowaniu czegoś. Ten język wprowadzili najpierw ci, którzy chcieli tradycję odrzucać, ale w jakimś stopniu przyjęli go także ci, którzy chcą jej bronić. Tymczasem tradycja to coś o wiele bardziej dynamicznego. W postawach tradycyjnych zachowanie czegoś jest tylko punktem wyjścia. W łacińskim słowie traditio akcent nie pada na zachowanie, ale na przekazywanie. I jest to zadanie o wiele trudniejsze, bo trzeba równocześnie uratować dwie rzeczy, które zwykle widzimy osobno. To znaczy, że trzeba zachować to, co jest istotne w życiu wspólnoty i pojedynczego człowieka, ale nie chodzi o to, żeby stać się plemieniem jedynie kultywującym groby, ale żeby umieć żyć tym dziedzictwem. To jest umiejętność przyjmowania dziedzictwa i przekazywania dalej, dawania życia. Zrozumiałem to, kiedy przeczytałem zdanie Gustawa Thibona, francuskiego chłopa samouka, a równocześnie głębokiego myśliciela, który zauważył, że ludzie dzisiaj chcą długo żyć, skupiają się bardzo na zachowaniu swojego życia, ale to nie idzie w parze – a wręcz przeciwnie – z chęcią przekazywania go. Dawniej ludzie żyli krócej, mieli mniejszą szansę zachowania własnego życia, ale o wiele bardziej troszczyli się o jego przekazanie.
 
W innych kulturach płodność nadal jest wartością.
 
Tak, a u nas zagrożeniem. Sam akt przekazania tego, czym żyję, jest traktowany jako zagrożenie mojego dobrostanu, dobrobytu.
 
A jaki to ma związek z tradycją?
 
Tradycja jest przekazywaniem czegoś tak ważnego, że można wartość aktu przekazania postawić ponad własne życie. I to możemy nazwać tradycją w sensie ścisłym, przez duże „T”. To nie jest tylko zwyczajem, który się uleżał, ale czymś, co przeszło próbę – mówimy „próbę czasu” – więc ludzie chcieli to przekazać. Np. kiedy nie było druku, zachowywały się te opowieści, które ludzie uważali za ważne, pozostawały te, w które warto było włożyć wysiłek nauczenia się, zapamiętania, opowiedzenia. Analogicznie, tradycją jest to, za co ktoś kiedyś gotów był ponieść ofiarę, aż po oddanie życia, dlatego tradycja łączy się z pewnymi datami poświęcenia, rocznicami, celebracjami. Wracamy do tego, bo to jest naszym punktem odniesienia.
 
Na czym powinno polegać przekazywanie tradycji w rodzinie? Wystarczy ją tylko kultywować czy jeszcze trzeba o niej rozmawiać?
 
Sami się z żoną dopiero tego uczymy. Jesteśmy jedną z tych rodzin, które dotknął – choć raczej pośrednio i rykoszetem – straszny czas nadłamywania kręgosłupa tradycji w PRL–u. Rdzeń tradycji przetrwał, ale to nadłamanie w różnych miejscach pozostało, w związku z tym nie mamy takiego prostego odniesienia, że rodzice przekazali, dzieci przejęły, przekazują następnym itd. Bardzo często znajdowaliśmy się w sytuacji, gdzie z jakichś elementów, drobinek mozaiki, które otrzymaliśmy, musieliśmy układać własne puzzle. Trud polega nie na tym, żeby zbudować z nich coś zupełnie nowego, ale by odtworzyć tę całość, z której te elementy pochodzą. Rodzina mojej żony w większym stopniu obfituje w takie odniesienia. Jest dom rodzinny gdzieś na Podlasiu, który się ciągle wspomina, jak się myśli o żywej tradycji, o czymś, co jest wartościowe. Z wielkim entuzjazmem przejąłem całe mnóstwo tradycji z rodziny mojej żony, bo wyczułem, że są bogate. Nie mam też obawy, że zatracam swoją tożsamość. W bardzo wielu wypadkach odnajdywałem w tym świat, który rozpoznałem jako własny, w którym się dobrze czuję. Ba, o wiele lepiej niż w ciuciubabce mojego świata wielkomiejskiego, w którym coś się gdzieś pogubiło. Sam wychowywałem się od początku w Warszawie, mieszkałem w domu, w którym ludzie ze sobą nie bardzo chcieli rozmawiać. W windzie usiłowali jakoś przetrwać ze sobą te dwanaście pięter. Mieli swoje historie, ale się nimi nie dzielili. Nie zawsze były to historie ciekawe, niekoniecznie chcieli się nimi chwalić. Jeśli były ciekawe, to może z innych powodów nie chcieli o nich mówić. Więc jest trochę tak, że wyciągamy ze strychu rzeczy, które pokolenie naszych rodziców uznało za nadające się do lamusa, choć dziadkowie jeszcze nimi żyli.
 
 
1 2  następna
Zobacz także
Łukasz Szymański, Monika Nowacka
Jakie stanowisko powinien zająć katolik w najbliższy poniedziałek? Czy poza odwiedzeniem krewnego lub znajomego Andrzeja może wybrać się także na zabawę andrzejkową połączoną z wróżbami? Czy "tradycje andrzejkowe" obecne nawet w szkole, wśród dzieci mogą być szkodliwe?...
 
Łukasz Szymański, Monika Nowacka

Trzeba rozróżnić cierpienie, które jest bezpośrednią konsekwencją grzechu, i to, które jest „tajemniczym dopustem”. Bóg nie chce cierpienia grzesznika. Pragnie, by się nawrócił i „miał życie”. Do uzdrowionego Jezus mówi: „Nie grzesz już więcej, aby ci się coś gorszego nie przydarzyło”. 

 

Cierpienie Boga związane jest z tajemnicą wcielenia i odkupienia – mówi o. prof. Józef Augustyn SJ, rekolekcjonista i kierownik duchowy, w rozmowie z Ireną Świerdzewską.

 
o. Józef Augustyn SJ
Wiele zachowań w codziennym funkcjonowaniu Ojca Świętego jest rzeczywiście innych. Nie wiemy, jak to ocenić, sklasyfikować: zabrakło po prostu rubryk, szufladek, wzorców z przeszłości. Bo jak ocenić np. fakt, że dzień po wyborze nowy papież wracając z bazyliki Santa Maria Maggiore, gdzie modlił się przed ikoną Matki Bożej Salus Populi Romani, zatrzymuje się w hotelu dla księży Casa del Clero, by osobiście zapłacić za swój pobyt i zabrać rzeczy osobiste, które zostawił, gdy przeprowadzał się na kilka dni do watykańskiego hotelu Dom św. Marty na czas konklawe. 
 

___________________

 reklama
Działanie dobrych i złych duchów
Działanie dobrych i złych duchów
Krzysztof Wons SDS