Osoby konsekrowane w Kościele to wierni, którzy złożyli śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa w jednym z instytutów życia konsekrowanego (zakonie, zgromadzeniu zakonnym lub instytucie świeckim)(*1). Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich wraz z Konferencją Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych opublikowały dokument: Idziemy naprzód z nadzieją. Życie konsekrowane w Polsce na początku nowego tysiąclecia(2) opisujacy życie konsekrowane w nowej rzeczywistości wspólnoty eklezjalnej w Polsce. Dokument ukazuje oblicze życia konsekrowanego w Polsce w bogactwie jego charyzmatów i wskazuje nowe zadania instytutów życia konsekrowanego na progu trzeciego tysiąclecia(3). Część trzecia dokumentu: Wysłannicy nowej wielkiej nadziei - podzielona na dwa rozdziały: 
1 - Wspólnota braterska w Chrystusie czyli wyzwania „ad intra” oraz
2 - Wspólnota do rozesłania czyli wyzwania „ad extra” - systematyzuje wyzwania i zadania, jakie stoją przed instytutami życia konsekrowanego w polskiej rzeczywistości, kreśląc dla nich priorytety apostolskie i ich konteksty. Przyjrzyjmy się, zatem na początku priorytetom apostolskim ad intra instytutów życia konsekrowanego w Polsce.

 

Życie zakonne w polskiej rzeczywistości – potocznie - postrzegane jest albo jako cała społeczność wszystkich zakonników i zakonnic, albo jako zbiór poszczególnych zgromadzeń zakonnych. Pierwsze ujęcie wyodrębnia elementy wspólne wszystkich osób konsekrowanych przez profesję rad ewangelicznych, zaś drugie zwraca uwagę na elementy specyficzne, różnicujące. Jednak powstanie każdego instytutu życia konsekrowanego wynika z konieczności zaspokojenia jakiejś potrzeby oraz wiąże się z wypełnieniem w Kościele i świecie ściśle określonych zadań. Zakony, powstając w odpowiedzi na potrzeby czasów ukazują wybrany aspekt tajemnicy Chrystusa i uwypuklają specyficzne elementy tożsamości Kościoła oraz jego posłannictwa w świecie. Zakonodawca zakładając instytut wyznacza mu nie tylko cel ogólny, ale określa również środki przy pomocy, których cel ten powinien być realizowany, zaś od dokładnej jego realizacji oraz od stosowania środków polecanych przez założyciela zależy rozwój i prężność danego instytutu. Każdy instytut życia konsekrowanego troszcząc się o wierność charyzmatowi założycielskiemu oraz duchowemu dziedzictwu, musi ustawicznie szukać właściwych form świadectwa, stosownie do potrzeb chwili, bez odchodzenia od pierwotnej inspiracji(4), a tym samym konfrontować specyfikę własnej duchowości zakonnej z potrzebami czasów i miejsca(5). Najważniejszym przejawem apostolstwa nie są zewnętrzne dzieła, ale uobecnianie w świecie samego Chrystusa przez osobiste świadectwo(6). Wspólnota braterska w Chrystusie jest wyzwaniem ad intra wszystkich instytutów życia konsekrowanego w Polsce na początku nowego tysiąclecia, zaś - według dokumentu – jej realizacji służą: na pierwszym miejscu życie duchowe, autentyczne świadectwo życia, klimat braterskiej wspólnoty, droga duchowej terapii, duszpasterstwo powołaniowe, formacja stała.

 

 

Podstawowym zadaniem osób składających profesję rad ewangelicznych jest życie swoją konsekracją, czyli wierniejsze pójście za Chrystusem i wyraźniejsze ukazywanie jego miłości, zaś obowiązkiem wspólnot życia konsekrowanego jest szczególna troska o życie duchowe(7). Zakony nie istnieją same dla siebie, ale ich duchowość ma promieniować na zewnątrz służąc Kościołowi i światu. Działalność apostolska zakonników powinna wypływać z ich wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem, ugruntowywać je i pogłębiać(8). Domy zakonne powinny być przede wszystkim miejscem doświadczenia Boga nie tylko dla zakonników, lecz dla wszystkich, którzy je odwiedzają. Klasztory – w stopniu właściwym dla charakteru zgromadzenia - muszą się otworzyć i być gościnnymi domami, szkołami wiary dla szukających Boga i spraw duchowych(9). Wysoki poziom duchowy i głębia osobistej więzi osób konsekrowanych przez profesję rad ewangelicznych z Chrystusem - wyrażające się między innymi praktykowaniem ascezy - służą rozwojowi wewnętrznego człowieka i ukazywaniu, że Chrystus jest celem wszelkiego religijnego poszukiwania.